Basic HTML Version
OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİ İLE
İLGİLİ FARKINDALIK DÜZEYLERİ
Özet:
Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesi; insan hakları ilke ve standartlarının çocuklar açısından
geliştirildiği bir sözleşmedir. Sözleşme; çocukların insan hakları yasasıdır. Çocukların her yönden nitelikli
ve bilinçli insanlar olarak yetiştirilmesine, toplumun ve insanlığın mutluluğunu ve geleceğini korumasına
dönük bir yatırımdır. Çocukların yeteneklerini özgürce geliştirilebilecekleri olanaklar ve bu olanakların
sağlanması koşullarını tanımlar. Okul öncesi dönemi bu hakların çocuklara sağlanması ve benimsetilmesi
açısından kritik bir dönem olduğu gibi, okul öncesi eğitim ortamları da bu koşulların sağlanması için ideal
ortamlardır. Dolayısıyla okul öncesi eğitim sürecinde kilit rol oynayan öğretmenlerin çocuk hakları
farkındalıkları bu noktada büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, okul öncesi
öğretmenlerinin çocuk hakları ve çocuk hakları sözleşmesinin maddeleri ile ilgili farkındalık düzeylerini
tespit etmek ve Türkiye’nin çocuk gerçeği açısından okul öncesi dönemde eğitim ortamlarında çocuk
hakları konusundaki durumunu betimlemektir. Araştırma da yöntem olarak tarama modeli kullanılmıştır.
Araştırmanın evrenini Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bağımsız anaokullarında, anasını arında ve
uygulama sını arında görevli bulunan okul öncesi öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini
ise bu öğretmenler arasından tesadüfî örnekleme metodu ile seçilen 200 okul öncesi öğretmeni meydana
getirmektedir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin tamamına, araştırmacılar tarafından hazırlanan “Okul
Öncesi Öğretmenlerine Yönelik Çocuk Hakları Farkındalık Formu” uygulanmıştır. Form; öğretmenlerin
Çocuk Hakları Sözleşmesi maddelerine yönelik bilgi ve farkındalıklarını belirlemeye yönelik 25 sorudan
oluşan 5’li likert tipi bir ankettir. Sonuçlar SPSS ortamında değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan
öğretmenlerin çalıştıkları grupların işlem öncesi dönemde oldukları düşünüldüğünde bazı kavramları
içselleştirmeleri zor olabilmektedir. Bu sebeple Çocuk Hakları Bildirgesi’ne ait maddelerin okul öncesi ve
ilköğretimi kapsayacak şekilde, sınıf düzeyleri bazında paylaştırılması okul öncesi öğretmenleri, sınıf
öğretmenleri ve rehberlik birimi işbirliği içinde yapılmalıdır. Etkinlikler de yaş gruplarına uygun her yıl
programın içine yedirilerek planlanıp, uygulanabilir.
Çocuk hakları kavramı, geniş anlamada toplumsa, felse , ahlaki ve yasal boyutlar
içermekte ise de, dar anlamda objektif hukukun çocuklara tanıdığı hak ve sorum-
lulukların tümünü ifade eder (Kamaraj, 2003). Çocuk hakları; onların zihinsel,
bedensel, sosyal, duygusal alanlarda bağımsız bir şekilde gelişebilmesi için hukuk
kurallar ile korunan durumlarıdır. Bu haklar, insan haklarından ayrı değil aksine onun
bir parçasıdır. Farklı olarak çocuk hakları; refah hakları, korumacı haklar ve yetişkin
hakları adı altında toplanmaktadır (Akyüz, 2000).
Çocuk merkezli bu hakların sağlıklı bir biçimde işleyebilmesi için bu süreçte ulusal
vizyon, strateji ve hede erin belirlenmesi ilke ve politikaların açıkça tanımlanması,
eğitim düzeyi ve başarı için standartların koyulması, nitelikli insan gücünün bir
Öğr. Gör. Gülçin KARADENİZ /
Maltepe Üniversitesi
Dr. Tuğba Durak DEMİRHAN
/
Okul Öncesi Öğretmeni
Eğitimde Farklılıklara Saygı ve Uygulamaları
91