Basic HTML Version
Eğitimde Farklılıklara Saygı ve Uygulamaları
129
BEN GÖRDÜM: 6-9 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARLA TOPLUMSAL CİNSİYET
ROLLERİ ÜZERİNE ÇALIŞMAK
“Farkındalık eğitimleri yapmalıyız!”
“Okullarda toplumsal cinsiyet temasını ele almalıyız!”
Yukarıdaki cümleler toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı eğitimciler tarafından sıkça
tekrarlanmaktadır. Çünkü Türkiye’de örgün eğitimde yukarıda bahsedilen çalışmaların
hayata geçmesi konusunda büyük sıkıntılar vardır. Bu sıkıntıların birçok nedeni
olmakla beraber, en önemlilerinden biri bu konuda çocuklarla nasıl çalışma
yapılabileceği konusunda kaynak ve materyal eksikliğidir.
Çocuk Çalışmaları Birimi (ÇOÇA) Kasım 2007 yılında Türkiye’de çocuk haklarının
hayata geçmesine katkıda bulunmak amacıyla kuruldu. En önemli çalışma
alanlarından biri; çocuk hakları eğitimidir. Çocuk hakları eğitimi; çocukların kendi
gündelik yaşam deneyimlerini insan hakları doğrultusunda değerlendirerek yorum-
lamasını sağlar, kendi yollarını çizerken onlara rehberlik eder. ÇOÇA, “toplumsal
cinsiyet eşitliği” konusunun çalıştığı tüm alanlarda (çocuk hakları eğitimi, çocuk
katılımı, medya ve çocuk vb.) dikkate alınması gereken önemli bir mesele oluşu
nedeniyle 2011 yılından itibaren bu alanda çalışmalara başladı. Bu tema altında;
çocuklarla araştırmalar; çocuklara yönelik oyunlar (kutu ve kart oyunu) geliştirme ve
etki değerlendirme çalışmaları ve ebeveynlere yönelik çalışmalar yürütüldü. Bu
sunumda ise özellikle 6-9 yaş grubuna yönelik çocuklarla toplumsal cinsiyet rolleri
üzerine konuşmak için geliştirilen Mesela Sokağı isimli oyuna odaklanılacaktır.
Toplumsal cinsiyet eğitimi; eşitsiz, ayrımcı ve dışlayıcı yapıyı tersine çevirmeyi,
cinsiyete dair kalıplaşmış yargılarla mücadele ederek, kadınlar ve erkekler arasında
işbirliği ve karşılıklı saygı temelinde oluşan gerçek bir eşitliği ortaya çıkarmayı hede er.
Böyle hede eri olan bir eğitimi çocuklarla nasıl ve ne yöntemle yapabiliriz sorusu
ÇOÇA’nın bu konuda çalışmalara başlamadan önce cevabını aradığı yol gösterici
bir soru olmuştur. Çok erken yaşlarda, okul öncesi dönemde çocuklarla toplumsal
cinsiyet konusunda farkındalık geliştirici eğitim çalışmaları yapılabilmekte ve bu
alanda farklı örneklerin olduğu bir çok akademik çalışma bulunmaktadır. Çocuklara
yönelik hak eğitimleri tasarlanırken çocukların ihtiyaçları gözetilmeli, onların farklı
gelişimsel özelliklerine dikkat edilmeli ve gündelik yaşamları ile bağlantı kurmaları
sağlanmalıdır. Çocuklar için yaş düzeyine ve ihtiyaçlarına uygun olarak toplumsal
cinsiyet eşitliği çalışmaları planlanmalıdır. Ancak böyle bir eğitim; çocuklara kendi
yollarını çizerken rehberlik edebilecek, onu güçlendirecek, kendi potansiyellerini
keşfetmelerini ve kendilerini özgürce ifade edebilecekleri alanlar açmalarını sağlayacaktır.
Gözde DURMUŞ, Melda AKBAŞ, - Ayşe BEYAZOVA - A. Zeynep KILIÇ
ÇOÇA – İstanbul Bilgi Üniversitesi
Bu yazı, Türkiye Özel Okullar Birliği Dergisi’nin 28. sayısında yayınlanmıştır.