Basic HTML Version
Eğitimde Farklılıklara Saygı ve Uygulamaları
131
11 – 15 yaş: KEŞKE OLSA AMA ARTIK ÇOK ZOR!
Ergenlikle beraber cinsiyet ayrımı bilgi düzeyindeki farkındalığa rağmen, toplumsal
beklentiye bağlı olarak cinsiyet ayrımcılığı yeniden kesinlik kazanıyor. Özellikle
ergenler kadınlık rollerinin ikincilliğini farke diyor ve bunun değişmezliğine dair bir
görüş taşımaya başlamaktadırlar. Yani bilgi düzeyindeki farkındalık toplumsal
beklentiye bağlı olarak davranışlara yansıyamıyor.
Bu araştırma bize gösterdi ki; çocukların cinsiyetçi kalıp yargılarla ilgili farklı esneme
noktaları var. En önemli nokta ise çocukların bu meseleyi konuşmaya ihtiyacı
olması; yapılan odak görüşmelerin bile onlar için bir alan yarattığını gözlemledik.
Özellikle karma grupların olduğu odak görüşmelerde çok keyi e bu konuyu
tartıştılar. Çocukların toplumsal cinsiyet rolleri gibi konuları konuşacak, tartışacak ve
birbirlerini dinleyecekleri alanlara ve bu alanları onlara sağlayacak, bu konuları sınıf
ortamına taşıyacak eğitimcilere ihtiyaçları var. Çocuklar bu konuda kendilerini ifade
edebilir, sorular sorabilirlerse, hem kendileri hem de etra arındaki yetişkinleri
uyandırma gücüne sahiptirler. Tabii ki bu konuda tüm sorumluluğu çocuklar üzerine
yüklemekten bahsetmiyoruz; sadece yetişkinlerle değil çocuklarla da bu çalışmaların
yapılmasının önemine işaret ediyoruz.
Araştırmanın ardından çıkan sonuçlar üzerine iki farklı yaş grubu için iki eğitsel
oyun
hazırlandı. Küçük yaş grubu için (6-9) ‘Mesela Sokağı’, büyük yaş grubu için
de ‘Neden Olmasın’ isimli oyunları geliştirdik. Oyunların isimleri çocuklarla yapılan
odak görüşmelerde çocukların kullandıkları ifadelerden yararlanarak koyulmuştur.
Mesela Sokağı oyununda amaç; çocukların cinsiyet farklılığının, farklılıklarımızdan
yalnızca bir tanesi olduğunu fark etmesi ve istediklerini cinsiyetinden bağımsız
olarak yapabileceği durumlarla tanışmasını sağlamaktır. Oyun; Mesela sokağında
yaşayan altı farklı çift (on iki farklı karakter) üzerinden ilerlemektedir. Her bir çiftin
günlük yaşamlarından beş farklı duruma ait resimlerin olduğu toplam 30 kart vardır.
Bu kartlarda; oyundaki karakterlerin günlük yaşamlarından cinsiyetçi kalıpların
dışında farklı örneklerin resimleri bulunmaktadır. Örneğin çalışan bir anne ve çocuğa
bakan bir baba, evlenme tekli eden bir kadın, ya da futbol oynayan kız çocuğu. 6-9
yaş aralığının somut düşünme yaş grubu olması nedeniyle; kartlardaki resimlerde
sadece cinsiyetçi kalıpların dışında örnekler yok, geleneksel roller de var. Çocukların
oyundaki karakterleri “gerçek dışı” görüp gündelik yaşam ile ilişkisini koparmaması
için halterci olan bir kadını mutfakta yemek yaparken de görülebiliyor. Oyunun
kartları ile iki farklı oyun oynanabiliyor. Her iki oyunda da çocukların mümkün
olduğunca görsellere dikkatlice bakmalarını sağlayacak yöntemler kullanılıyor. Bu
oyunun etki değerlendirme çalışması da yapıldı.
Oyunun etki değerlendirme raporuna
göre ,çocukların oyuna ilişkin görüşleri genel
olarak oldukça olumludur. Çocukların neredeyse hepsi oyunu tekrar oynamak
istediklerini belirtmişlerdir. Hem odak grup görüşmeleri hem de “Oyun Materyal ve
Tekniğini Değerlendirme Ölçeği” çocukların oyundaki karakterleri ve eylemleri
2
3