Basic HTML Version
Engelli çocuklar okulda ve toplumda görünür olsalar diğer çocuklar nasıl etkilenir?
Bu konuda Türkiye’de ve Dünya’da yapılan araştırmalar gösteriyor ki engelli çocuk-
larla beraber olan diğer çocuklar, öz güven, öz değer, empati gibi bir çok insani ve
değerli becerileri çok daha fazla ediniyorlar. Bir etkileşime girerek yardım etmeyi ve
yardım almayı uygulayarak onlarla nasıl yaşayacaklarını öğreniyorlar.
Aslına bakarsanız bu soruları engellilik için sormakla beraber yine aynı soruları
etnik, dini farklılığı olanlar veya kız çocukları için de sorabileceğimizi düşünüyorum.
Örneğin kız çocukları ve kadınlarımız nerede eğitim alıyorlar? Kadınlar daha fazla
görünür olsalar, daha fazla araba kullanıyor olsalar, daha fazla mecliste olsalar
nasıl bir toplum olur? Bu herhalde şu anki halimizden çok daha iyi olur diye de
düşünüyorum.
Biz program geliştirirken AÇEV’in genel olarak sivil toplum kuruluşları arasında
tercih ettiği alan bilgi ve program üretip bunları uygulayan bir kurum olmaktır. Bu
yaparken de deneyimlerimizden yola çıkarak kendimizce oluşturduğumuz bir formül
vardır. En yukarda katılımcıların ihtiyaçları çok önemlidir. Yurt dışında da bir takım
adaptasyon çalışmaları yapıyoruz. Önce ihtiyaçları belirleyip sonra program
geliştirme aşaması ve literatür araştırmalarından yola çıkarak programı uyguluyoruz.
Programı uygularken çalışma alanlarımızı genişletip farklı kurumlarla da işbirliği
yapıyoruz.
Bize teorik olarak yön veren bir yaklaşım da biyoekolojik kuramdır. Burada çocuk
merkezdeyken çekirdek ailesi, sosyal çevresi ve yakın çevresi onu çok etkilemektedir.
Ama tek başına iyi anne babalarla büyüyor olması da yetmiyor. Çocuk için diğer
çevre de çok önemlidir. Çocukların büyük aile, sosyal çevre, sağlık hizmetleri,
arkadaşlar ve komşularla nasıl bir ortamda bulundukları da çok önemlidir. Ayrıca
adalet sistemi, değerler ve devlet politikaları da çocukları etkilemektedir.
Diğer bir etki çeşidi de anne babalar ne kadar çocuk yetiştirme konusunda iyilerse
okullara ve çevreye o kadar doğru ve yapıcı eleştirilerde bulunacaklardır. Böyle anne
babalar ‘benim çocuğum neden engelli çocuğun yanında oturuyor?’ yerine ‘okulu-
muzda neden engelli çocuk yok?’ diye soran kişilerdir. Veya ‘neden okulumuzda
farklı etnik yapıda çocuklar yok?’ diye de sorabilirler.
AÇEV’in yaklaşımını anlatmak için barış kavramı üzerinde de durmak istiyorum.
Barış, iki bileşenden oluşuyor denilir literatürde. Bir tanesi olumsuz(negatif) barış
olup burada şiddetsiz bir ortamın olması gerekmektedir. Bu yeterli değildir. Barışın
olumlu (pozitif) tanımı ise, gelişim için hak ve fırsatlardan herkesin eşit olarak yarar-
lanabilmesi barışı tamamlayabilirdir.
Bizim de Açev olarak destekleyen çevre diye bir kavramımız var. Üç yıl önce
çalışmalarımızı bu anlamda gözden geçirdik ve üç tema belirledik. Bunlar barış,
çocuk koruma ve aile içi şiddetle beraber toplumsal cinsiyet eşitliğidir. Ayrıca yedi
tane de başlık belirledik. Birincisi toplumsal cinsiyet rolleridir. Şiddetin ve toplumsal
138
Eğitimde Farklılıklara Saygı ve Uygulamaları