Basic HTML Version
48
Eğitimde Farklılıklara Saygı ve Uygulamaları
tecavüz, cinayet, saldırı, kurumsal şiddet, savaş, terör, canlılara verilen zarardır.
Negatif barış, doğrudan şiddetin nasıl yok edilebileceği üzerine geliştirilen eleştirel
bakış açısını öne çıkaran bir yaklaşım içermektedir ve bu şiddet kavramına karşı
yapılacak çok fazla bir şey yoktur. Yapısal şiddet ise yoksulluk, yersizleştirme, etnik
ayrımcılık, açlık, eğitim ve sağlık haklarının ihlallerini yanı sıra aslında genel olarak
insan haklarının ihlalini ve her türlü ayrımcılığı içermektedir. Pozitif barış yaklaşımı
ise haklar, haysiyet ve sosyal adalet kavramları üzerinden bireylerin ve toplulukların
haklarına nasıl sahip çıkabileceği konularında bilgilendirici, önleyici ve güçlendirici,
geleceğe dönük bir yaklaşımı sergilemektedir.
Pozitif barış yaklaşımına ek olarak sanatsal bakış açısının nasıl daha yapılandırıcı
bir etkisi olabileceğini araştırmak istiyorum. Okul ortamlarında barış kültürünü
yerleştirme olanaklarına baktığımızda üç tane olasılık karşımıza çıkıyor:
1)
Barışı
muhafaza etmek;
2)
Barışı sağlamak; ve
3)
Barışı yapılandırmak. Barışı muhafaza
etmek, daha çok ceza ve disiplin üzerine kurulu bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda
barış, mutlak bir otorite tarafından muhafaza edilmek istenmektedir ama aslında bu
ortamda sahici bir barış yoktur; baskı ve disiplin yoluyla yerleştirilmeye çalışan bir
düzen vardır. Barışı sağlamak yaklaşımı ise daha insani bir yaklaşımdır ve çatışma
odaklıdır. Çatışmalar yüzeye çıktıkça bu çatışmaları dönüştürmeye, yönetmeye ve
diyalog alanlarını açmaya yöneliktir. Eğer böyle bir yaklaşım bir okulun tüm kademe-
lerine yansıtılırsa sağlıklı olabilir. Fakat sanatı da içine katabileceğimiz bir yaklaşım
olan barışı yapılandırma yaklaşımını ben daha anlamlı buluyorum. Bu yaklaşım
geçmişten gelen yaraları onarıcı ve geleceği inşa eden ve yapılandıran bir yaklaşım-
dır. Önleyicidir; çatışmaların yüzeye çıkmasını beklemez. Demokratik alanı derinleştiren
ve genişleten bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda biraz daha sabırlı olmak gerekebilir.
Sonuçları hemen alınamayabilir. Diğer iki yaklaşımda daha çabuk sonuç alınabilir
fakat uzun vadede etkili veya sürdürülebilir olup olmadıkları tartışılabilir.
Barışı yapılandırma üzerine temellendirilmiş bir sistemin içine sanat, oyun ve estetik
alanı da yerleştirirsek nasıl bir yaklaşım elde ederiz? Estetik kelimesinin kökeni eski
Yunanca’dan gelen “aesthesis” kelimesidir ve duyumlama, duyuların uyanması
anlamını taşır. Estetik veya “aesthesis” kavramını tıptaki anestezinin karşıtı olarak
düşünürsek bunun duyuların uyuşmasının karşıtı olarak duyuların uyanması olduğunu
görürüz.