Basic HTML Version
öğretimiyle çocuklar, istekleri, gereksinimleri ve hakları arasındaki farkı, bütün
çocukların aynı haklara sahip olduğunu, çocuk haklarına ilişkin istismar içeren çeşitli
durumları ve kendi davranışlarının başkalarını etkilediğini kavrar (DFES, 2006).
Okulöncesi dönemde çocuk haklarının öğretimi çocukların ileride haklarını bilen
birer vatandaş olmaları yanı sıra olumlu kişilik özellikleri kazanmalarını sağlar. Bu
dönemde, çocuk haklarının öğretimiyle çocuklar, istekleri, gereksinimleri ve hakları
arasındaki farkı, bütün çocukların aynı haklara sahip oluğunu, çocuk haklarına ilişkin
istismar içeren çeşitli durumları ve kendi davranışlarının başkalarını etkilediğini
kavrar. Öğretmen, çocukların yetişkinlerden farklı gereksinimleri olduğunu, çocukların
gereksinimleri ile haklarının ilişkili olduğunu vurgulamalı, etkin katılım sağlamalı,
günlük yasamdan yararlanmalı, evrenselliği vurgulamalı ve demokratik öğrenme
ortamı. Çocukların somut işlemler döneminde olması nedeniyle çocukların düzeyler-
ine uygun etkinliklerle hissettirerek eğitim vermeli ve çocukları duygusal açıdan
olumsuz yönde etkileyecek materyal ve etkinliklerden kaçınmalıdır (akt: Neslitürk ve
Ersoy, 2007).
Araştırmanın Amacı:
Bu araştırmanın amacı; 20 Kasım tarihini öğrencileri ile birlikte kutlayan okul öncesi
öğretmenlerinin çocuk hakları sözleşmesinin maddeleri ile ilgili farkındalık düzeylerini
ve maddelere yönelik uygulamalar yapıp yapmadıklarını tespit etmek, Türkiye’nin
çocuk gerçeği açısından okul öncesi dönemde eğitim ortamlarında çocuk hakları
konusundaki eğitsel durumunu betimlemektir.
Araştırmanın Önemi:
Okulöncesi dönemde 36-72 aylık çocuklar için oluşturulan gelişim özelliklerinde,
“haklarını korur” ifadesi uyarınca okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapan
öğretmenler çocuk haklarının kapsamını ve ne şekilde bir planlama yapılması gerektiğini
bilmelidir.
Yine yapılan araştırmalar çocukların bu konulardaki etkinliklere katılmakta istekli
olduklarını, zevk aldıklarını, çalışılan bilgileri davranışlarına taşıdıklarını ve bu
eğitimi almayan yaşıtlarından daha bilinçli olduklarını saptanmıştır (Decoene ve De
Cock, 1996; Covell ve Howe, 1999). Bu sonuçlar, çocuk haklarına ilişkin yapılan
etkinliklerin çocukların haklarına ilişkin bilinçlenmesinde etkili olduğu ve çocuk
hakları eğitiminin çocukların ilgisini çektiği biçimde yorumlanabilir.
Ülkemizde konu ile ilgili çok fazla araştırma olmamakla birlikte olan çalışmalar da
genellikle yurt dışı literatürle aynı paralellikte çocuk haklarının geliştirilmesi, çocuk
istismarı ve çocuk hukuku konularını kapsamaktadır. Uygulamaların bilgi verme,
materyal hazırlama ve çocuk dostu ortamlar oluşturmayı kapsadığı görülmektedir.
(Ünal, 2010). Ancak çocuk haklarının öğretimi ve anaokullarındaki uygulamalara
ilişkin yapılan araştırmalara rastlanmaktadır (Kop ve Tuncel, 2010; Alderson, 2008;
Neslitürk ve Ersoy, 2007; Covell ve ark., 1999; Ochaita ve Espinosa, 1997; Osler ve
Starkey, 1998). Okul öncesi dönemde hem çocukların hem ebeveynlerin hem de
Eğitimde Farklılıklara Saygı ve Uygulamaları
93